Εισαγωγή στερεών τροφών
Πότε θα ξεκινήσετε;
για μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος
Η Αμερικάνικη παιδιατρική εταιρία προτείνει:
Κατά τη διάρκεια του γεύματος προσπαθήστε να διατηρείτε καλή βλεμματική επαφή με το μωρό, να του μιλάτε, να το ενθαρρύνετε και ποτέ να μην το πιέσετε. Διαλέξτε μια ώρα της μέρας κατά την οποία το παιδί είναι ξεκούραστο και όχι γκρινιάρικο, όπως επίσης λίγο, όχι αρκετά πεινασμένο. Βάλτε το κουτάλι κοντά στα χείλη του παιδιού και επιτρέψτε του να μυρίσει και έπειτα να γευτεί την τροφή. Μην ξαφνιαστείτε εάν το παιδί βγάλει όλο το κουταλάκι με το φαγητό κατευθείαν έξω από το στόμα του. Περιμένετε ένα λεπτό και ξαναδοκιμάστε. Κατά την περίοδο αυτή να περιμένετε πως το περισσότερο από το φαγητό θα καταλήγει στο πηγούνι ή στο καθισματάκι του. Ωστόσο, αυτό θα συμβαίνει μόνο στην αρχή.
Πάντα οι τροφές που προσφέρονται πρέπει να δοκιμάζονται μία-μία για 3-4 ημέρες, σε αυξανόμενες κάθε ημέρα ποσότητες. Ένα με δύο κουταλάκια την πρώτη ημέρα, πέντε με έξι τη δεύτερη ημέρα, δέκα πέντε την τρίτη ημέρα Αυτό θα μας επιτρέψει να αντιληφθούμε εάν το παιδί έχει αναπτύξει κάποια τροφική αλλεργία Σημάδια για πιθανή αλλεργία είναι η εμφάνιση εξανθήματος, οι διάρροιες, οι εμετοί, τα πολλαπλά ρεψίματα, η έντονη ανησυχία, ή δύσπνοια λίγη ώρα μετά το γεύμα. Πρακτικά ένα πλήρες γεύμα για την ηλικία αυτή, φτάνει τα 20-25 κουταλάκια του γλυκού. Εάν κάποια προσφερόμενη τροφή δεν φαίνεται να αρέσει στο βρέφος και αυτό κλείνει πεισματικά το στόμα του, δεν το πιέζουμε. Τη διακόπτουμε 8-10 ημέρες και ξαναδοκιμάζουμε. Μπορεί να χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να μάθει να τρώει αποτελεσματικά. Κατά τη διάρκεια των πρώτων αυτών μηνών, θα προσφέρετε ακόμη τα συνηθισμένα γεύματα με γάλα, οπότε δεν χρειάζεται να ανησυχείτε αν το παιδί σας αρνείται ή δεν δείχνει ενδιαφέρον για συγκεκριμένες τροφές. Μπορεί απλά να χρειαστεί κάποιος χρόνος.
Είναι καλύτερο η αντικατάσταση κάθε γεύματος να γίνεται κάθε 5-7 ημέρες, ιδίως αν η μητέρα θηλάζει, καθώς με αυτόν τον τρόπο το γάλα της μειώνεται σταδιακά και δεν θα χρειαστεί διακοπή με φάρμακα.
H ώρα του γεύματος: ευκαιρία για εκπαίδευση και ανάπτυξη της κοινωνικότητας
Πέρα από την διατροφική αξία του φαγητού που είναι αναγκαία για τη σωματική ανάπτυξη ενός παιδιού, το γεύμα που προσφέρεται είναι μια διαδικασία «εκπαίδευσης» και πράξη αγάπης των γονιών στο παιδί. Είναι μια διαδικασία στην οποία το παιδί εκτός από το γεγονός ότι παίρνει θερμίδες και θρεπτικά συστατικά, πρέπει να μαθαίνει δεξιότητες όπως: κατάποση, μάσηση, σίτιση με τα δάχτυλα και στη συνέχεια σίτιση με κουτάλι.
ΣΤΑΔΙΟ Ι
Στα βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά η εισαγωγή στερεών τροφών γίνεται μετά τον 6ο μήνα και εισάγεται αρχικά η κρεατοχορτόσουπα όπως αναγράφεται παρακάτω (βλ. εβδομάδα 2η-3η), γιατί επιθυμούμε να εισάγουμε τροφές πλούσιες σε σίδηρο. Στα μη θηλάζοντα βρέφη που εισάγονται οι τροφές πριν το εξάμηνο μπορούμε να ξεκινήσουμε και με τα φρούτα.
Εβδομάδα 1η: Ξεκινήστε με ένα φρούτο όπως είναι το μήλο, το οποίο τον πρώτο καιρό το έχετε βράσει λιγάκι (τουλάχιστον 3 λεπτά)– βράζουμε το μήλο γιατί μειώνονται έτσι τα αλλεργιογόνα μειώνεται έτσι δηλαδή η πιθανότητα ανάπτυξής αλλεργίας. Δώστε λίγες κουταλιές φρουτόκρεμαςσυνεχίστε ανάλογα με την όρεξη του μωρού σας. Τις πρώτες ημέρες θα χρειάζεται να δώσετε λίγο από το γάλα του και στο τέλος της φρουτοκρέμας. Προς το τέλος της εβδομάδας αναμένεται αυτό το γεύμα γάλακτος να έχει αντικατασταθεί πλήρως από το γεύμα φρουτόκρεμας.
Εβδομάδα 2η -3η: Ξεκινήστε με ένα δεύτερο φρούτο και στη διάρκεια της εβδομάδας προσθέστε και 3ο. Η ποσότητα της «κρέμας» που τρώει ένα μωρό σε αυτή την ηλικία είναι 150-200 ml χωρίς να αποκλείεται ορισμένα μωρά να έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη όρεξη.
Προσοχή: Τα τρόφιμα πρέπει να είναι αρκετά παχύρευστα (να μη πέφτουν από το κουτάλι) ώστε στην ποσότητα που δίνονται να παρέχονται αρκετές θερμίδες και θρεπτικές ουσίες.
Συνεχίζουμε αντικαθιστώντας το μεσημεριανό γεύμα με κρεατοχορτόσουπα. Ξεκινήστε με βραστό καρότο, πατάτα. Σιγά σιγά, μπορείτε να προσθέσετε και κολοκύθι και άλλα λαχανικά. Δεν καθυστερούμε να εισάγουμε το κρέας γιατί αποτελεί τροφή πλούσια σε σίδηρο. Ξεκινήστε με το ζωμό κρέατος μαζί με τα λαχανικά που έχετε ήδη εισάγει. Έπειτα, δοκιμάστε και το μοσχάρι για άλλες τρεις ημέρες.
Εάν η κρέμα είναι πολύ «σφιχτή», αραιώστε με ζωμό από την κατσαρόλα που είχατε βράσει τα λαχανικά. Μπορείτε να φτιάχνετε φαγητό για δύο ημέρες και να το φυλάτε στη συντήρηση του ψυγείου.
Παρακάτω προτείνονται κάποια φρούτα και λαχανικά που μπορείτε να δοκιμάσετε
ανάλογα με την εποχή.
Μετά το μαγείρεμα μπορείτε να προσθέσετε 1 κουτάλι της σούπας ελαιόλαδο για κάθε μερίδα. Για να είναι πιο νόστιμο προσθέστε λίγο λεμόνι- απαγορεύεται το αλάτι το 1ο έτος .
Εβδομάδα 3η-4η: Συνεχίζετε την προσθήκη νέων φρούτων και λαχανικών με στόχο το μωρό σας να τρώει μια ποικιλία αυτών. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η γλουτένη (σιτηρά) θα πρέπει να εισάγεται σε αυτήν την ηλικία και να μην καθυστερούμε την εισαγωγή της πέραν τον 7 μηνών. Αρχικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κρεατοχορτόσουπα (αντικαθιστώντας την πατάτα με ζυμαρικό για παράδειγμα), ενώ αργότερα μπορεί να γίνει η βάση για το τρίτο απογευματινό γεύμα (βλέπε Στάδιο ΙΙ).
ΣΤΑΔΙΟ ΙΙ
7 -8 μηνών: Στο μεσημεριανό γεύμα προσθέστε κοτόπουλο, αρνάκι κατσικάκι. Ακόμη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αντί για πατάτα , ρύζι για σούπες ή μακαρονάκια. Αντικαταστήστε το απογευματινό γάλα με στερεά τροφή περίπου στην ηλικία αυτή. Για απογευματινό υπάρχουν πολλές επιλογές. Αρχικά μπορείτε να εισάγετε τις έτοιμες κρέμες δημητριακών χωρίς ζάχαρη ή να φτιάξετε μια δική σας με βρώμη. Δημητριακά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι βρώμη, ζυμαρικό, πλιγούρι, κους – κους, κινόα, τραχανά. Επίσης υπάρχει η επιλογή του γιαουρτιού. Τα επιδόρπια γιαουρτιού έχουν περισσότερα απλά σάκχαρα και τείνουν να εθίζουν στην γλυκιά γεύση. Τονίζουμε όχι φρέσκο γάλα πριν το κλείσιμο των 12 μηνών.
Τέλος μπορεί να φάει κάποιες μέρες και το μεσημεριανού του σε μικρότερη ποσότητα. Τα γεύματα στερεών θα είναι τώρα 3 και τα γεύματα γάλακτος που αντιστοιχούσαν στα γεύματα αυτά των στερεών αντικαθίστανται.
Έτσι το διαιτολόγιο του μωρού σας θα έχει διαμορφωθεί ως εξής (5 Γεύματα γάλακτος έχουν αντικατασταθεί σταδιακά από 3 γεύματα στερεάς τροφής):
-
Πρωί: Γάλα (μητρικός θηλασμός ή φόρμουλα)
-
10-11πμ: Φρουτόκρεμα
-
Μεσημέρι: Κρεατοχορτόσουπα
-
Απόγευμα: Κρέμα δημητριακών
-
Βράδυ: Γάλα (μητρικός θηλασμός ή φόρμουλα)
Έχετε υπόψη σας, επίσης, πως όταν το μωρό αρχίζει να τρώει κανονικά πια ένα γεύμα στερεάς τροφής, καλό είναι να αρχίσετε να του προσφέρετε νερό για να ξεδιψάσει, αλλά και αραιωμένους φρέσκους χυμούς φρούτων. Το νερό μπορεί να το πίνει με το μπιμπερό, αλλά σιγά-σιγά με τα ειδικά κύπελλα που έχουν στόμιο και χερούλια, για να βοηθήσουν το μωρό να εκπαιδευτεί για το κανονικό ποτήρι.
Με την ίδια λογική και σεβόμενοι την ανάγκη του βρέφους να αγγίξει την τροφή του και να δοκιμάσει να τραφεί μόνο του, μπορούμε να του προσφέρουμε λίγη φρυγανιά ή βρεφικό μπισκότο, ή μαγειρεμένη πατάτα ή μακαρόνια, ή μπανάνα να τα κρατάει στο χέρι και να τα τρώει μόνο του. Τροφές δηλαδή, που τα βρέφη μπορούν να τις λιώσουν στο στόμα και που είναι αρκετά μαλακές .Εννοείται πως οι γονείς βρίσκονται πάντα δίπλα στο παιδί για να αφαιρέσουν τυχόν μεγαλύτερο κομμάτι που έχει βάλει το μωρό στο στόμα του.
8-9 μηνών: Στην ηλικία αυτή το μωρό μπορεί να τρώει γιαούρτι, αυγό (αρχικά τον κρόκο και στην συνέχεια το ασπράδι) καλά βρασμένο, όπως και άλλα κρέατα (κόκκινα π.χ. κατσίκι, αρνί, χοιρινό, λευκά π.χ. κουνέλι, πάπια, φραγκόκοτα). Ουσιαστικά το βρέφος στην ηλικία αυτή είναι δυνατόν να φάει από το δικό σας μαγειρεμένο φαγητό, πριν του βάλετε αλατοπίπερο και εφόσον δεν είναι τηγανιτό ή δεν περιλαμβάνει ζάχαρη, αλάτι, πιπέρι, ψάρι, όσπρια, μέλι, ολόκληρο αυγό, τα οποία ακόμη δεν έχει δοκιμάσει. Επιτρέψτε στο παιδί να κρατάει στο χέρι λίγη τροφή ή ένα κουτάλι την ώρα που εσείς θα του χορηγείτε το γεύμα. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος μετάβασης αργότερα στη νηπιακή ηλικία, κατά την οποία θα είναι ικανό πια να τρώει μόνο του.
ΣΤΑΔΙΟ ΙΙΙ
9-12 μηνών: Προσθέτουμε το ψάρι και τα όσπρια. Όσον αφορά το ψάρι αρχικά προσφέρετε το ζωμό από ψαρόσουπα, έπειτα ψάρι με λευκό κρέας (γλώσσα, μπακαλιάρο). Έπειτα και άλλα ψάρια με ωφέλιμα λιπαρά, όπως σαρδέλα, σολομό, τσιπούρα. Αν το μωρό σας δείχνει ευκολία με το μάσημα και έχει κάποια δόντια προσπαθήστε
κάποια γεύματα (ρύζι, ζυμαρικά, πατάτες, χορταρικά) να μην τα πολτοποιείτε (χοντρό
άλεσμα).Το παιδί πια πρέπει να έχει 3 γεύματα στερεών. Μπορεί να φάει φαγητό από το γεύμα της οικογένειας εφόσον δεν έχει αλάτι.
ΣΤΑΔΙΟ IV
Από 12 μηνών και μετά: Εφόσον το μωρό έχει πια αρκετά δόντια, μπορεί τα φαγητά του να είναι ψιλοκομμένα και όχι αλεσμένα. Η μετάβαση μπορεί να γίνει σταδιακά και ανάλογα με το είδος του φαγητού. Μπορεί να φάει οτιδήποτε με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει ιστορικό αλλεργιών. Προσοχή στις τροφές που μπορεί να προκαλέσουν πνιγμονή (π.χ. ξηροί καρποί –κατά προτίμηση να μην προσφέρονται πριν από τα 3 χρόνια, ρόγες σταφυλιού και άλλα μικρά φρούτα) . Ο αριθμός των κυρίως γευμάτων και η ποσότητα γάλακτος παραμένει η ίδια. Πιθανόν το παιδί όσο μεγαλώνει να χρειάζεται μικρά ενδιάμεσα γεύματα ,
δεκατιανό και απογευματινό. Προσοχή στην κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων γάλακτος, χυμών και στην κατάχρηση των ενδιάμεσων γευμάτων που μπορεί να ελαττώσουν την όρεξη.
Τι πρέπει να αποφεύγετε
-
Αλάτι : μέχρι την ηλικία των 12 μηνών μην χρησιμοποιείτε αλάτι
-
Μέλι : Μέχρι τον 1ο χρόνο ζωής δεν επιτρέπεται να δίνετε μέλι στο μωρό σας. Το μέλι δεν παστεριώνεται και μπορεί να περιέχει βακτήρια που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή νόσο (αλλαντίαση)
-
Ζάχαρη: Προσπαθήστε να μην χρησιμοποιείτε συχνά ζάχαρη και αντικαταστήστε την με φρούτα (μπανάνα)
-
Ξηροί καρποί: Μέχρι την ηλικία των τριών χρόνων δεν επιτρέπεται να δίνεται ολόκληρους ξηρούς καρπούς στα παιδιά σας λόγω του κινδύνου εισρόφησης ξένου σώματος.
-
Φρέσκο γάλα μέχρι τους 12 μήνες
-
Αποβουτυρωμένα τρόφιμα : Δεν είναι κατάλληλα για παιδιά κάτω των 2 χρόνων. Τα λίπη είναι σημαντική πηγή λιποδιαλυτών βιταμινών γι’ αυτό τα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί ) πρέπει να είναι πλήρη.
-
Μην προσφέρετε στερεές τροφές σε μπιμπερό.